Czynnik R290 (propan) – czym naprawdę jest?
Propan jako jednorodny czynnik chłodniczy o parametrach termodynamicznych zbliżonych, a nawet lepszych niż obecne czynniki grupy HFC (np. R134A) daje się doskonale stosować w chłodnictwie i bardzo dobrze zastępuje klasyczne czynniki fluoropochodne. Jedyną istotną różnicą jest jego palność.
Zalety stosowania urządzeń z R290
- Walory ekologiczne: R290 posiada bardzo niski współczynnik GWP=3 co sprawia, że w przypadku wycieku ma niemal zerowy negatywny wpływ na środowisko i użytkownik nie ponosi opłat emisyjnych.
- Brak konieczności rejestracji urządzenia w Centralnym Rejestrze Operatorów.
- Brak obowiązku wykonywania okresowych prób szczelności – tańsza eksploatacja.
- Czynnik R290 należy do długoterminowych rozwiązań nieobjętych kolejnymi zaostrzeniami wynikających z tzw. ustawy Fgazowej.
- Niska cena czynnika.
Propan (R290) w urządzeniu: najczęściej spotykane nieuzasadnione obawy
CZYNNIK PALNY – GROŹBA WYBUCHU
R290 jest czynnikiem palnym (klasa palności A3), jednak zarówno prawdopodobieństwo zapłonu czynnika jak i prawdopodobieństwo jakiegokolwiek wybuchu w urządzeniach HVAC jest niezwykle niskie. Powstanie wybuchu wymaga bowiem zaistnienia jednocześnie źródła zapłonu i atmosfery wybuchowej tzn. niebezpiecznego stężenia propanu w powietrzu.
Powody, które praktycznie wykluczają zaistnienie takiej sytuacji to:
- Lokalizacja urządzenia z zawartością R290 to otwarta przestrzeń na zewnątrz budynków.
- Taka lokalizacja zapewnia swobodną wentylację urządzenia i zapobiega tworzeniu się niebezpiecznego stężenia w przypadku wycieku.
- Konstrukcja urządzenia jest typu otwartego, łatwo poddaje się wentylacji naturalnej i nie tworzy zamkniętych przestrzeni grożących gromadzeniem się R290.
- Ilości czynnika w urządzeniu są niewielkie (w zależności od wielkości modelu najbardziej popularne modele zawierają od 2,5 do 10 kg na jeden układ chłodniczy).
- Komponenty mogące być potencjalnie źródłem zapłonu zostały w naszych chillerach wyeliminowane lub zamknięte w szafie elektrycznej, której położenie i konstrukcja wyklucza zaistnienie w niej atmosfery wybuchowej.
Czy obawiać się R290 w pompach ciepła, powinniśmy się zastanowić, czy ryzyko użytkowania 11 kilogramowych butli z propanem butanem w milionach gospodarstw domowych nie jest zdecydowanie większe? Czy instalacje LPG w samochodach nie stanowią większego zagrożenia?
CZY URZĄDZENIA CHŁODNICZE Z R290 MUSZĄ BYĆ WYKONANE W STANDARDZIE PRZECIWWYBUCHOWYM ATEX?
Nie muszą. Zgodnie z przepisami, standard ATEX dotyczy tylko tych urządzeń, które z założenia mają pracować w atmosferze wybuchowej (np. kopalnie lub zakłady petrochemiczne). W standardowym zastosowaniu naszych chillerów nie mamy do czynienia z pracą w takiej atmosferze. Niektóre komponenty, w które wyposażony jest chiller propanowy są zgodne z dyrektywą ATEX, ale tylko te, które mają styczność z czynnikiem R290 (np. sprężarki).
Jak bezpiecznie eksploatować?
Podstawowymi warunkami jakie należy spełnić, aby zapewnić bezpieczeństwo użytkowania to:
- Zainstalowanie urządzenia na zewnątrz budynku z dala od studzienek kanalizacyjnych i technicznych oraz czerpni wentylacyjnych; ten rodzaj lokalizacji jest optymalny nie wymagający dodatkowych zabiegów w porównaniu do typowych urządzeń z klasycznymi czynnikami. Dopuszcza się inne lokalizacje po wykonaniu oceny i zastosowaniu dodatkowych środków bezpieczeństwa.
- Zawór bezpieczeństwa obiegu hydraulicznego i główny odpowietrznik muszą być zainstalowane na wychodzącym z urządzenia rurociągu na zewnątrz budynku.
- Zadbanie o widoczność oznaczeń fabrycznych na urządzeniu informujących o zawartości czynnika palnego.
- Nie zbliżanie się do urządzenia z otwartym ogniem.
- Zapoznanie się z instrukcją użytkowania.
- Zlecanie serwisu tylko osobom/firmom z właściwymi kwalifikacjami.
- Dla dużych urządzeń ograniczenie dostępu osobom postronnym (taki wymóg spełniają lokalizacje na terenie zakładów produkcyjnych); urządzenia o napełnieniu do 5 kg R290 mogą być instalowane w miejscach o dostępie ogólnym (dostęp kategorii A) pod warunkiem spełnienia wymagań opisanych wyżej.
